Emotioneel beschikbaar zijn, een koud kunstje?
Het feit dat we onderscheid maken tussen fysieke en emotionele beschikbaarheid, duidt er op dat er een verschil in is.
Iemand kan fysiek of praktisch beschikbaar zijn, terwijl jij het idee hebt, dat de ander er niet helemaal bij is. Je praat over je pijn of je verlangens en de ander lijkt het niet te horen. Andersom kan natuurlijk ook; iemand blijft maar hetzelfde vertellen en 'iets' van je willen, maar jij weet niet wat of waarom.
Emotionele beschikbaarheid begint bij baby zijn.
Als baby hebben we dit hard nodig. Hierin is de emotionele beschikbaarheid van een ouder een must voor een goede hechting.Laten we eens kijken hoe zo'n beschikbaarheid er dan uit ziet of wat je daarvoor in huis moet hebben.Om emotioneel beschikbaar te kunnen zijn als ouder heb je het nodig dat je nadenkt over jezelf en je kind.Nadenken over jezelf betekent dat je je eigen geschiedenis en je eigen valkuilen kent, en dat je situaties van meerdere kanten kunt bekijken. Dit betekent ook dat je je in je kind kunt verplaatsen. Je kunt je voorstellen hoe hij of zij tegen situaties aankijkt. We kunnen Max hier nog eens bijhalen.Max is inmiddels 5 jaar geworden. Hij krijgt van zijn ouders een cadeau waar hij al een paar weken naar uit heeft gekeken. Voetbalschoenen! en als je voetbalschoenen krijgt, betekent dit maar 1 ding. Je mag naar voetbal. Max danst in het rond van plezier en opwinding. Morgen is de grote dag, dan is zijn eerste voetbaltraining. De volgende dag om 8.00 uur staat Max gereed (en mama ook bijna). Eenmaal aangekomen bij het voetbalveld, verandert de opwinding van Max en duikt hij achter de benen van mama. Hij vindt het toch niet leuk, zegt hij en wil nu naar huis. Hij wil niet op voetbal en gaat al helemaal niet de kleedkamer in. Mama zegt zachtjes tegen Max, ik snap dat je dit spannend vindt. Mama blijft nog even bij je, zullen we samen naar binnen gaan? Max houdt zijn moeder stevig vast en knikt. Even kijken is oke. In de kleedkamer kijkt Max voorzichtig om zich heen. Hij moet stiekem lachen om een grapje wat een ander jongetje maakt. De coach komt binnen en loopt naar Max. Hij maakt een praatje met Max en vraagt of hij meegaat het voetbalveld op. Max kijkt naar zijn moeder en weer terug naar de coach en knikt. Mama loopt nog mee naar het veld en Max loopt met rode wangen het eerste rondje mee.
Laten we nu ook eens kijken naar Saar.
Saar is een rustig, ietwat verlegen meisje van 5. Saar heeft op haar verjaardag ook een cadeau gekregen. Zij kreeg prachtig mooie gymschoentjes en daarbij ook een echt gympak. Saar weet dat dit betekent, dat ze op gymen mag. Hier is ze echt heel blij mee, want dit had ze namelijk gevraagd aan haar ouders. Woensdag is de eerste gymles en het is vandaag pas zaterdag. Elke dag vraagt ze of het vandaag al gymles is. Eindelijk is het zover. Het is woensdag. Eerst nog naar school en dan...gymles. Saar heeft de hele dag al een raar gevoel in haar buik. Mama komt en zegt dat ze nu naar gymles gaan. Mama heeft de tas al klaargemaakt voor de gym met haar gymschoentjes en haar gympak. Ze heeft er zelfs iets lekkers ingestopt voor na de gym. Samen gaan ze op weg. Bij de gymzaal aangekomen, wil Saar niet meer. Ze verzet geen stap meer. Mama raakt wat geirriteerd; wat doe je nou, wat zit je nou tegen te werken" zegt mama. Kom, anders kom je te laat. Loop eens door. Maar Saar staat stil. Mama verliest haar geduld een beetje en pakt Saar op. In de tussentijd zegt ze; Ik begrijp jouw niet, hoor. Je zit al weken te zeuren dat je naar gym wil, ik koop voor jouw dure schoenen en een gympak en nu doe je zo? Waarom doe je dat nou? Wat wil je nou eigenlijk? Je gaat het nu maar gewoon proberen met gymen en zorg maar dat je het volhoudt. Ik heb voor een jaar betaald en ga het nu niet terugdraaien. Saar laat haar hoofdje zakken en eenmaal in de kleedkamer kleedt ze zich om. Ze doet haar pakje aan en de gymschoentjes. Goed zo, zegt mama. Zie je nou wel, zo moeilijk is dat toch niet? En nu lekker gymen. Ik haal je straks weer op.
Wat is hier nou eigenlijk gebeurt? In dit geval is moeder fysiek en praktisch helemaal beschikbaar. Ze brengt en haalt Saar. Ze koopt voor haar de mooiste gymschoentjes en gympak en zelfs het hele jaar gymles betaald. Ze krijgt, zo op het eerste oog, wat haar hartje begeert. En ze lijkt er niet zo gelukkig meer mee, onze Saar.
Laten we eens wat verder gaan kijken.
We zullen al snel tot de conclusie komen dat Saar haar eerste keer gym, net zo spannend vond als Max zijn eerste voetbaltraining. Maar hoe kan het nu dat deze moeders zo verschillend hierop reageren? De moeder van Max snapt wat er speelt bij Max. De moeder van Saar wordt boos. De moeder van Max begreep wat Max zijn probleem was. zij benoemde dit voor Max en bleef nabij en beschikbaar. Max mocht schuilen bij zijn moeder, hij vond begrip en hij wist dat zij hem niet alleen zou laten. De moeder van Saar begreep niet wat het probleem van Saar was. De moeder van Saar ontving een hele andere boodschap van Saar. Zij werd boos op Saar. Zij had zoveel voor Saar gedaan en gekocht en nu was ze hier en nou wilde Saar haar cadeau niet. Zij vond haar dochter ondankbaar. Hoe kon zij nu haar cadeau afslaan? Was het dan niet goed genoeg? Was zij, als moeder, dan niet goed genoeg? Ze probeerde alles te doen voor Saar, alles wat zij vroeger niet gekregen had. Zij mocht niet naar gym en kreeg geen gymschoenen. Haar moeder ging niet mee om haar weg te brengen. Zij moest alles zelf uitzoeken en nu geeft ze Saar wel deze dingen en zij wijst het af. Het verschil is duidelijk.De moeder van Saar kan niet begrijpen wat er leeft in Saar. Ook reageert ze vanuit haar eigen pijn van haar geschiedenis. Maar wat als de moeder van Saar nu wel eens emotioneel beschikbaar wil zijn? Kan ze dit gewoon leren als een kunstje? Wat is hiervoor nodig? Is dit eigenlijk wel te leren, of heeft onze Saar met haar 5 jaar gewoon pech? Zal Saar van haar moeder de emotionele beschikbaarheid niet krijgen en daarmee het in haar verdere leven ook moeilijker krijgen? Zal Saar dan ooit emotioneel beschikbaar kunnen zijn? in mijn volgende blog ga ik proberen hier een antwoord op te vinden.
